હૃદય રોગો વૈશ્વિક સ્તરે મૃત્યુનું અગ્રણી કારણ છે અને ભારત તેમાંથી બાકાત નથી. વિશ્વ આરોગ્ય સંસ્થા (ડબ્લ્યુએચઓ)ના અહેવાલ અનુસાર ભારતમાં એક પંચમાશ જેટલા મૃત્યુઓ હૃદય રોગ સંબંધિત હોય છે.[1]કોરોનરી આર્ટરી ડિસીઝ (CAD)માં સતત વધારો થતો હોવાથી, તમારા કોલેસ્ટરલ સ્તરો પરની દેખરેખ વધુને વધુ અગત્યની બની ગઇ છે. ત્યારે નિયમિત કોલેસ્ટરલ સ્ક્રીનીંગ અને અંગત LDLC (ખરાબ કોલેસ્ટરલ) લક્ષ્યાંકો સ્થાપિત કરવા આપણા હૃદયની સુરક્ષા માટે આવશ્યક છે એમ ભારપૂર્વક કાર્ડિયોલોજીકલ સોસાયટી ઓફ ઇન્ડિયા (CSI) જણાવે છે.[2]
“ખરાબ” કોલેસ્ટરલને નિયંત્રિત રાખવાનું શા માટે અગત્યનુ છે
કોલેસ્ટરલ એ તમારા રક્તમાં મળી આવતો ચરબીયુક્ત પદાર્થ છે. આમ છતાં LDLC અથવા “ખરાબ” કોલેસ્ટરલનું ઊંચુ સ્તર તમારી રક્તવાહીનીઓમાં ચરબીયુક્ત તત્વોના ભરાવાનું કારણ બની શકે છે. આ ભરાવો સમય જતા વધે છે, જે રક્તના પ્રવાહને નિયંત્રિત બનાવે છે અને હૃદયરોગના હૂમલા અને સ્ટ્રોકના જોખમામાં વધારો કરે છે. CSIની માર્ગદર્શિકા અનસાર ઊંચાLDLC સ્તરો સામાન્ય છે અને ભારતમાં હૃદયના રોગમાં મોટું યોગદાન આપનારા છે. તમારા LDLC સ્તરોમાં ઘટાડો કરવાથી ગંભીર હૃદયની સમસ્યાઓમાં નોંધપાત્ર રીતે ઘટાડો કરી શકાય છે.
મારેંગો સિમ્સ હોસ્પિટલ અમદાવાદના ઇન્ટરવનેન્શનલ અને હાર્ટ ટ્રાન્સપ્લાન્ટ કાર્ડિયોલોજિસ્ટ, લિપોડોલોજિસ્ટ અને પ્રિવેન્ટીવ કાર્ડિયોલોજિસ્ટ ડૉ. મિલન ચાગ, જણાવે છે કે “કોલેસ્ટરલ, ખાસ કરીને ઉન્નત LDLC છે, જે હૃદયના રોગોના વિકાસમાં નોંધપાત્ર ભૂમિકા ભજવે છે, તેમ છતાં અનેક લોકો પોતાના કોલેસ્ટરલ સ્તરોને નહી જાણવાનું કેટલુ જોખમી હોઇ શકે છે તે બાબતે અજ્ઞાત છે. મે અવલોકન કર્યુ છે કે મારા દર્દીઓમાંથી 40% ઊંચા LDLC સ્તરો ધરાવે છે અને તેમની ઇષ્ટતમ શ્રેણી શું હોવી જોઇએ તેનાથી અજ્ઞાત હોય છે. તેમાંના ફક્ત 10%સક્રિય રીતે તેમના કોલ્સટરલ સ્તરોની દેખરેખ રાખે છે. આ પ્રકારની જાણકારીનો અભાવ એવા વહેલાસરની દરમિયાનગીરીને રોકી શકે છે જે કદાચ કોરોનરી આર્ટરી રોગને આગળ વધતા રોકી શકે છે. CSI માર્ગદર્શિકા મુજબ, 18 વર્ષની ઉંમરથી શરૂ થતી લિપિડ સ્ક્રીનીંગ ભવિષ્યના હૃદયના સ્વાસ્થ્યના જોખમોને ઘટાડવાની ચાવી છે. યોગ્ય સારવાર યોજનાઓ સાથે-ભલે જીવનશૈલીમાં ફેરફાર, દવાઓ અથવા બંનેના મિશ્રણ દ્વારા-આપણે LDLC સ્તરને નોંધપાત્ર રીતે ઘટાડી શકીએ છીએ અને લાંબા ગાળાના હૃદયના પરિણામોને સુધારી શકીએ છીએ. LDLCને નીચા સ્તરે (<70 mg/dL) રાખવાથી અને પ્રારંભિક જીવનમાં આમ કરવાથી આ રોગને રોકવામાં મદદ મળી શકે છે.”
તમારે શા માટે તમારા કોલેસ્ટરલનુ પરીક્ષણ કરાવવું જોઇએ
તમારો LDLC લક્ષ્યાંક સનાતન આંક નથી; તેનો આધાર તમારી વય, તબીબી ઇતિહાસ અને અન્ય જોખમી પરિબળો પર રહેલો છે. સંદેશો કદમ સ્પષ્ટ છેઃ “તમારા LDLC લક્ષ્યાંક સ્તરને જાણો.” આ સ્તરોનો અર્થ સમજવો અને તેને અસરકારક રીતે કેવીરીતે નાથવા તે અગત્યની બાબત છે.
અંગત LDLC લક્ષ્યાંકો: વધુ સારા હૃદયના આરોગ્ય તરફેનું કદમ
કાર્ડિયોલોજિકલ સોસાયટી ઓફ ઈન્ડિયા (CSI) ભારપૂર્વક જણાવે છે કે LDLC લક્ષ્યો દરેક માટે સમાન નથી. વય, લિંગ, તબીબી ઇતિહાસ અને ડાયાબિટીસ અને હાયપરટેન્શન જેવા સહ-રોગની હાજરી જેવા પરિબળોથી પ્રભાવિત જોખમ પરિબળો પર આધારિત વ્યક્તિઓ માટે લક્ષ્ય LDLC સ્તર અલગ હોય છે. કોઇ એક વ્યક્તિ જે યોગ્ય છે તે બીજા માટે યોગ્ય ન પણ હોઈ શકે. વ્યક્તિગત LDLC લક્ષ્ય નક્કી કરવા માટે તમારા ડૉક્ટરને મળીને, તમે તમારા કોલેસ્ટ્રોલને વધુ સારી રીતે સંચાલિત કરી શકો છો અને તમારા હૃદય રોગના જોખમને નોંધપાત્ર રીતે ઘટાડી શકો છો.
જ્યારે તમારી પાસે અન્ય કોમોર્બિડ શરતો હોય ત્યારે કોલેસ્ટ્રોલનું સંચાલન કરવુ
જો તમને અન્ય પ્રકારની સ્વાસ્થ્ય સ્થિતિઓ હોય, જેમ કે ડાયાબિટીસ અથવા હાયપરટેન્શન, તો તમારા LDLCને નિયંત્રણમાં રાખવું વધુ મહત્વપૂર્ણ બની જાય છે. આ સ્થિતિઓ તમારા હૃદય રોગના જોખમને નોંધપાત્ર રીતે વધારી શકે છે, તેથી તમારા કોલેસ્ટ્રોલનું નજીકથી નિરીક્ષણ કરવું અને તમારી સારવાર યોજનાને વળગી રહેવું મહત્વપૂર્ણ છે. CSI માર્ગદર્શિકા આ વ્યક્તિઓ માટે વધુ વારંવાર લિપિડ પ્રોફાઇલ તપાસનું સૂચન કરે છે જેથી તેમના LDLC સ્તર શ્રેષ્ઠ શ્રેણી (અંદાજે <70 mg/dl)માં રહે તેની ખાતરી કરી શકાય.[3]
આજે જ તમારા હૃદયના સ્વાસ્થ્યનો હવાલો લો
તમારા કોલેસ્ટ્રોલને નિયંત્રણમાં રાખવું હૃદયના સ્વાસ્થ્ય માટે મહત્વપૂર્ણ છે. તમારા વ્યક્તિગત જોખમ પરિબળોને સમજવું અને વ્યક્તિગત LDLC લક્ષ્યો નિર્ધારિત કરવા માટે તમારા ડૉક્ટરની સલાહ લેવાથી તમને હૃદય રોગને રોકવામાં મદદ મળી શકે છે.
આ વિશ્વ હૃદય દિવસ, તમારા જાતને વચન આપો: માહિતગાર રહો, તમારી સારવાર યોજનાને અનુસરો અને તમારા હૃદયને સ્વસ્થ રાખવા માટે તમારા ડૉક્ટરની સલાહ લો.
[1]પ્રભાકરણ ડી.., જીમોન પી., રોય એ. ભારતમાં કાર્ડિયોવાસ્ક્યુલર રોગો. સર્ક્યુલેશન. 2016;133:1605–1620
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6994761/
[2]https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0019483223004698
[3]https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0019483223004698