મુંબઈ 16 સપ્ટેમ્બર 2024: ધ ગ્લુ બોર્ડ્સ મેન્યુફેક્ચરર્સ એસોસિએશન (GBMA) પેસ્ટ કન્ટ્રોલમાં ગ્લુ બોર્ડની આવશ્યક ભૂમિકાની હિમાયત કરવા માટે પ્રતિબદ્ધ છે, તેણે કેટલાક જિલ્લા કલેક્ટરો દ્વારા તાજેતરના પગલાં સામે કડક વલણ અપનાવ્યું છે. ગુજરાત જેમણે ઉંદરના નિયંત્રણ માટે ગુંદરની જાળના ઉપયોગ અને વેચાણ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો છે. એસોસિએશને હાલમાં ગુજરાત હાઈકોર્ટ દ્વારા સમીક્ષા હેઠળની જાહેર હિતની અરજી (PIL) માં હસ્તક્ષેપ કરવા માટે અરજી કરી છે, જેમાં ભારપૂર્વક જણાવ્યું છે કે આ ક્રિયાઓ અકાળ છે અને ન્યાયિક પ્રક્રિયાને નબળી પાડે છે.
છેલ્લાં ત્રણ અઠવાડિયામાં, ગુજરાતમાં અમુક જિલ્લા કલેક્ટરોએ પ્રિવેન્શન ઓફ ક્રુઅલ્ટી ટુ એનિમલ્સ એક્ટ, 1960ની કલમ 11(i) ને ટાંકીને ગુંદરની જાળના ઉપયોગને રોકવા માટે સ્વતંત્ર રીતે પગલાં શરૂ કર્યા છે. આ વિભાગ જણાવે છે કે “વાજબી કારણ વિના ભૂખમરો જેવી શક્યતા હોય તેવા સંજોગોમાં પ્રાણી સજાપાત્ર ગુનો છે.” જો કે GBMA એવી દલીલ કરે છે કે સેન્ટ્રલ ઇન્સેક્ટીસાઇડ બોર્ડ-રજીસ્ટ્રેશન કમિટી (CIB-RC) ની માર્ગદર્શિકા સહિત કાયદા હેઠળ સ્થાપિત વાજબી કારણને ધ્યાનમાં રાખીને કલમ 11.1 ની આ જોગવાઈઓ ઉંદર નિયંત્રણના પગલાંને લાગુ પડતી નથી.
એસોસિએશને ધ્યાન દોર્યું છે કે કેટલાક જિલ્લા કલેક્ટર દ્વારા આવા પગલાઓ મનસ્વી અને કાયદાની દૃષ્ટિએ ખરાબ છે જેમ કે સમાન અધિનિયમમાં કલમ 11.3 સ્પષ્ટપણે જણાવે છે કે “આ કલમ 11.1 માં પ્રાણીના સંહાર અથવા વિનાશને લાગુ પડતું નથી. તેથી તે સ્પષ્ટ છે કે ઉંદર નિયંત્રણ એ કાયદેસર સંહાર છે જેને મુક્તિ આપવામાં આવી છે. એસોસિએશન ભારપૂર્વક જણાવે છે કે FSSAI, ગુડ મેન્યુફેક્ચરિંગ પ્રેક્ટિસ (GMP) હેઠળ ખાદ્ય સુરક્ષા માટે ઉંદર નિયંત્રણ ફરજિયાત છે. યુએસ એફડીએ ઓડિટ અને અન્ય નિયમનકારી અને સંચાલક સંસ્થાઓ GBMA આ ક્રિયાઓ પર સખત વાંધો ઉઠાવે છે, એવી દલીલ કરે છે કે તે ચાલી રહેલા હાઈકોર્ટના કેસને ધ્યાનમાં રાખીને કાયદેસર રીતે આ શંકાસ્પદ છે અને જાહેર આરોગ્ય અને સ્વચ્છતા માટે જરૂરી ઉંદર વ્યવસ્થાપન પ્રયત્નોને વિક્ષેપિત કરી શકે છે.
જીબીએમએ એક નિવેદનમાં પ્રશ્ન કર્યો કે “જ્યારે આ મામલો હજુ ન્યાયાધીશના હાથમાં છે અને હજુ સુધી કોઈ આદેશ આપવામાં આવ્યો નથી ત્યારે આ કાર્યવાહી શા માટે શરૂ કરવામાં આવી છે?” એસોસિએશન ભારપૂર્વક જણાવે છે કે ગ્લુની જાળ એ ઉંદરોની વસ્તીનું સંચાલન કરવા માટે એક મહત્વપૂર્ણ સાધન છે, જે રોગોના ફેલાવાને રોકવા, ખોરાકની સલામતી સુનિશ્ચિત કરવા અને સ્વચ્છતાના ધોરણો જાળવવા માટે મહત્વપૂર્ણ છે. ઉપર દર્શાવ્યા મુજબ કલમ 11.3 (c) માં જણાવ્યા મુજબ તેને કલમ 11.1 ની જોગવાઈઓની અરજીઓમાંથી પણ મુક્તિ આપવામાં આવી છે, જેનાથી જિલ્લા કલેક્ટરો દ્વારા કરવામાં આવેલી ક્રિયાઓ મનસ્વી અને નિંદાપાત્ર બને છે.
સેન્ટ્રલ ઇન્સેક્ટીસાઇડ્સ બોર્ડ-નોંધણી સમિતિ (CIB-RC), જંતુનાશકો, ઉંદરનાશકો અને જંતુનાશકોનું નિયમન કરતી નોડલ ઓથોરિટી, તાજેતરમાં ઘરગથ્થુ જંતુ નિયંત્રણ ઉકેલોને વધુ સુલભ બનાવવા માટે લાયસન્સની જરૂરિયાતો હળવી કરી છે. હિસ્સેદારોએ CIB-RCની આ પહેલને વ્યાપકપણે આવકારી છે કારણ કે તે આવશ્યક જંતુ વ્યવસ્થાપન ઉત્પાદનોની ઍક્સેસને સરળ બનાવીને જાહેર આરોગ્ય પહેલને સમર્થન આપે છે. ગ્લુ બોર્ડ્સ મેન્યુફેક્ચરર્સ એસોસિએશન (GBMA) ના સેક્રેટરી અને અર્બુદા એગ્રોકેમિકલ્સના મેનેજિંગ ડિરેક્ટર મુકેશ પટેલે જણાવ્યું હતું કે “જ્યારે CIB-RC દ્વારા શરૂ કરાયેલી પેસ્ટ કંટ્રોલ પ્રોડક્ટ્સ સામાન્ય લોકો માટે સુલભ બનાવવાની જરૂર છે, ત્યારે કેટલાક દ્વારા આ પગલું લેવામાં આવ્યું છે. ગુજરાત કલેક્ટર પ્રતિગામી, વિરોધાભાસી છે અને આવા પ્રયાસોને નબળી પાડે છે, જે મૂંઝવણ અને સંભવિત જાહેર આરોગ્ય જોખમો તરફ દોરી જાય છે.”
GBMA ચેતવણી આપે છે કે ગ્લુ ટ્રેપના ઉપયોગ પરના કોઈપણ અચાનક પ્રતિબંધ ગુજરાતના ઉદ્યોગોને નોંધપાત્ર રીતે વિક્ષેપિત કરી શકે છે જે ગુણવત્તાના ધોરણો જાળવવા અને ગુણવત્તા અને જાહેર આરોગ્ય નિયમોનું પાલન સુનિશ્ચિત કરવા માટે આ સાધનો પર આધાર રાખે છે. “જો ગુંદર બોર્ડ જેવા આવશ્યક સાધનોને બંધ કરવામાં આવશે, તો જાહેર આરોગ્ય અધિકારીઓને ઉંદરના જોખમને સંચાલિત કરવામાં ભારે પડકારોનો સામનો કરવો પડશે,” એવી ચેતવણી જીબીએમએ એક નિવેદનમાં પ્રશ્ન કર્યો આપી છે.
GBMA સત્તાવાળાઓને ગુજરાત હાઈકોર્ટ આ બાબતે પોતાનો નિર્ણય ન આપે ત્યાં સુધી આગળ કોઈ પગલાં લેવાનું ટાળવા કહે છે. “ગુજરાતમાં કેટલાક કલેક્ટરો દ્વારા આવા કૃત્યો માત્ર મૂંઝવણ અને અરાજકતા તરફ દોરી જશે અને તે સંપૂર્ણપણે અનિચ્છનીય છે,” જીબીએમએ ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું.
એસોસિએશન સંતુલિત અભિગમની હિમાયત કરે છે જે પશુ કલ્યાણની ચિંતાઓ અને જાહેર આરોગ્ય અને સલામતીનું રક્ષણ કરવા માટે અસરકારક ઉંદર વ્યવસ્થાપનની આવશ્યકતાને ધ્યાનમાં લે છે. કાનૂની ચર્ચા ચાલુ હોવાથી, ગુજરાત હાઈકોર્ટમાં પીઆઈએલના પરિણામ પર સમગ્ર દેશમાં પેસ્ટ કંટ્રોલ, જાહેર આરોગ્ય અને પશુ કલ્યાણ સાથે સંકળાયેલા તમામ હિતધારકો દ્વારા નજીકથી નિહાળવામાં આવશે.