અમદાવાદ 12 જાન્યુઆરી 2025: સેન્ટર ફોર એન્વાયર્નમેન્ટ એજ્યુકેશન દ્વારા 9-11 જાન્યુઆરી, 2025 દરમિયાન એજ્યુકેટિંગ ફોર સસ્ટેનેબિલિટી એક્શન પર ત્રણ દિવસીય કોન્ફરન્સનું આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું. કોન્ફરન્સનું ફોકસ ટકાઉપણાની કાર્યવાહીની પાયાના સિદ્ધાંત તરીકે શિક્ષણ-આધારિત ઉકેલો લાવવા પર હતું. કોન્ફરન્સમાં દેશભરમાંથી 400 થી વધુ સહભાગીઓ અને 14 દેશોના નિષ્ણાતોએ ભાગ લીધો હતો. કોન્ફરન્સમાં નીતિ નિર્માતાઓ, શિક્ષણવિદો, યુવાનો, શિક્ષકો, શિક્ષકો, પ્રેક્ટિશનર્સ, કોર્પોરેટ્સ અને ઉદ્યોગસાહસિકોએ ભાગ લીધો હતો.
આ પરિષદ જળવાયુ પરિવર્તન, પ્રદૂષણ, જૈવવિવિધતા, ગ્રામીણ વિકાસ, શહેરી ટકાઉપણું, વેસ્ટ મેનેજમેન્ટ, પરિપત્રતા જેવા વિષયોના ક્ષેત્રો પર ક્રિયાલક્ષીી ચર્ચાઓ માટે એક પ્લેટફોર્મ તરીકે કાર્ય કરે છે તથા વૈશ્વિક ટકાઉપણું પ્રયાસો સાથે સંરેખિત હોય છે. આ કોન્ફરન્સ શૈક્ષણિક પહેલ દ્વારા ટકાઉ ભવિષ્યને પ્રોત્સાહન આપવા માટે CEE ના વિઝન સાથે સુસંગત હતી.
“શાંતિ અને અહિંસાની સંસ્કૃતિને પ્રોત્સાહન આપવું” શીર્ષક ધરાવતા વિષયોના સત્રમાંથી એકમાં કોન્શિયસલીપના સ્થાપક શ્રી સંજય દેસાઈ એક પ્રતિષ્ઠિત વક્તા તરીકે ઉપસ્થિત રહ્યા હતા. આ સત્રમાં સુમેળભર્યા અને સમાવિષ્ટ વિશ્વના નિર્માણ માટેની વ્યૂહરચનાઓની ચર્ચા કરવા માટે વિચારશીલ નેતાઓ, એડવોકેટસ અને પરિવર્તનકારોને બોલાવવામાં આવ્યા હતા. શાંતિને પ્રોત્સાહન આપવામાં શિક્ષણની પરિવર્તનશીલ ક્ષમતા પર ચર્ચા કરતા, શ્રી દેસાઈએ ટિપ્પણી કરી, “ગાંધીજીનો શાંતિ અને અહિંસાનો વિચાર કોઈ દૂરનો આદર્શ નથી પરંતુ સમજણ અને કરુણામાં મૂળ ધરાવતો એક સભાન અભ્યાસ છે. ટકાઉ સુખાકારી માટે શિક્ષણ એવો પુલ છે જે સમજણ અને કરુણા પર આધારિત ક્રિયાઓનો પાયો નાખે છે. અમે આ પ્રભાવશાળી પ્લેટફોર્મને બનાવવા અને આવા સહયોગોને સુવિધાજનક બનાવવા માટે CEEના ખૂબ આભારી છીએ જે વાસ્તવમાં સાર્થક બદલાવ લાવે છે.”
NID ના ભૂતપૂર્વ ડિરેક્ટર શ્રી અશોક ચેટર્જીએ પર્યાવરણીય શિક્ષણમાં સુખાકારીને સમાવિષ્ટ કરવાના મહત્વ પર ભાર મૂક્યો. તેમણે જણાવ્યું, “મારી સમજ મુજબ, નવી નીતિ સ્વ-જાગૃતિ અને એવા સમાન મૂલ્યો પર ભાર મૂકે છે, જે સર્વાંગી વિકાસને પ્રોત્સાહન આપવા માટે ચાવીરૂપ છે. હું આને રાષ્ટ્રીય શિક્ષણ નીતિ (NEP)ની સાથો સાથ આપણી પરંપરાઓમાં રહેલા પાયાને ઓળખવાની તક તરીકે જોઉં છું, જેથી કરીને પર્યાવરણીય શિક્ષણની વધુ વ્યાપક અને સર્વાંગી સમજણ ઊભી થઇ શકે.”
સાબરમતી આશ્રમના ડિરેક્ટર શ્રી અતુલ પંડ્યાએ માનવ વર્તન અને અહિંસા પર વ્યાપક ચર્ચાની વચ્ચે સંબંધો પર પ્રકાશ પાડ્યો. તેમણે કહ્યું, “પ્રકૃતિ પ્રત્યેના આપણા વર્તનમાં આપણે આજે પણ હિંસાના સ્વરૂપોને જોઈ શકીએ છીએ. આ સંદર્ભમાં અમે માનીએ છીએ કે સામાજિક વાતાવરણ અને આપણી અંદરનું આંતરિક વાતાવરણ અહિંસા પરની વ્યાપક ચર્ચાનો અભિન્ન અંગ છે. તે સમયે અમે આ પરસ્પર જોડાણને સંબોધિત કરવાની દિશામાં કામ કરવાની તક જોઈ.”
આ સત્રમાં સામાજિક મતભેદોને દૂર કરવા માટે ઔપચારિક અને અનૌપચારિક શિક્ષણ પ્રણાલીઓમાં શાંતિ શિક્ષણને એકીકૃત કરવા પર ભાર મૂકવામાં આવ્યો હતો. ચર્ચાઓમાં યુવાનોને અહિંસાના રાજદૂત તરીકે સશક્ત બનાવવા, પ્રણાલીગત અસમાનતાઓનો સામનો કરવા અને સમુદાયોની અંદર સહાનુભૂતિથી પ્રેરિત સંવાદને પ્રોત્સાહન આપવાના મહત્વ પર પ્રકાશ પાડવામાં આવ્યો હતો. સહભાગીઓ એ વાત પર સહમત થયા હતા કે જ્યારે વિવિધતાને કરુણા સાથે સ્વીકારવામાં આવે છે, ત્યારે તે એક એકીકરણ શક્તિ તરીકે કામ કરી શકે છે જે સામાજિક બંધનોને પોષે છે અને એકતાને પ્રોત્સાહન આપે છે.
વિષયગત સત્રમાં બોલવા ઉપરાંત, કોન્શિયસલીપે જ્ઞાન-શેરિંગ સત્રોમાં સક્રિયપણે ભાગ લીધો અને પ્રદર્શન દરમિયાન અન્ય સંસ્થાઓ સાથે વાતચીત કરી. આ વાર્તાલાપથી ટકાઉપણાના પડકારોને ઉકેલવામાં સામૂહિક કાર્યવાહી અને સહયોગના મહત્વ પર ભાર મૂકવામાં આવ્યો.
આ કાર્યક્રમનું CEE દ્વારા વિચારશીલ આયોજન, જળવાયુ પરિવર્તન, પ્રદૂષણ અને જૈવવિવિધતાના નુકસાનના ત્રિવિધ ગ્રહ સંકટને ઉકેલવા માટે તેમના સતત પ્રયાસોનું પ્રમાણ હતું.